ครอบครัวเป็นรากฐานที่สำคัญของสังคม แต่ด้วยความเปลี่ยนแปลงทางด้านวัฒนธรรม และสภาพสังคมในปัจจุบันที่พ่อแม่ส่วนใหญ่ไม่มีเวลาให้กับลูก อีกทั้งสภาวะเศรษฐกิจการทำมาเลี้ยงชีพที่เต็มไปด้วยการแข่งขัน และความเจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็วทางเทคโนโลยี ล้วนก่อสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อการสนับสนุนให้ครอบครัวเข้มแข็งมีเสถียรภาพ ก่อให้เกิดปัญหาสังคมตามมามากมาย สะท้อนออกมาด้วยข่าวร้ายในแต่ละวัน เช่นภาพอาชญากรรม การใช้ความรุนแรง การโกหกหลอกลวง การใช้ยาเสพติดสิ่งของมึนเมา การตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร ที่ไต่ระดับสูงขึ้นอย่างเห็นได้ชัดเจน ผู้คนเริ่มสูญเสียหลักการที่ถูกต้อง หันไปเชิดชูค่านิยมทางสังคมแทน แรงเชี่ยวกรากเชิงวัฒนธรรมซัดกระหน่ำสำนึกเชิงศีลธรรม สำนึกแห่งความผิดชอบชั่วดี เรื่องถูกกลายเป็นผิด เรื่องผิดกลายเป็นเรื่องถูกต้องชอบธรรม
ในสภาวการณ์เช่นนี้ โรงเรียนจึงเป็นสถานีเพาะบ่มและฟื้นฟูศีลธรรมได้ดีที่สุด เป็นทางออกของปัญหาทั้งในปัจจุบัน และเตรียมความพร้อมเพื่อแก้ไขปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ก่อนที่เยาวชนเหล่านั้นจะเติบใหญ่ ก้าวเข้าสู่สังคมของการทำงาน และร่วมกันก่อปัญหารอบใหม่จนอาจเป็นวัฏจักรที่ทำให้ปัญหาสังคมพอกพูนเพิ่มมากยิ่งขึ้น
กรอบความคิดเรื่อง 7 กิจวัตรความดี เป็นกระบวนการรณรงค์ให้เกิดการนำธรรมะไปสู่ภาคปฏิบัติ โดยเริ่มต้นจากสิ่งเล็ก ๆ ที่เรียกว่า “กิจวัตร” เมื่อมีการฝึกฝนพัฒนาบ่อย ๆ จนเกิดเป็นนิสัยที่ดีขึ้นในแต่ละบุคคล คือ “คิดดี พูดดี ทำดี” อย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ ก็จะเป็นรากฐานสำคัญของการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข ครอบครัวอบอุ่น และเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างสังคมที่สงบสุข โดยยึดหลักการที่ว่า “เปลี่ยนแปลงจากภายในสู่ภายนอก” คือไม่ว่าจะเกิดปัญหาใดขึ้น ทุกคนสามารถช่วยแก้ปัญหาได้ โดยเริ่มต้นจากการปรับเปลี่ยนตนเองก่อน ทำอย่างมีความสุข ทำด้วยความเข้าใจ เมื่อทำซ้ำ ๆ บ่อย ๆ ก็จะเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้อื่นได้ปรับเปลี่ยนตาม นอกจากนี้ยังเป็นพื้นฐานที่สำคัญที่นำไปสู่คุณธรรมอื่น ๆ ที่สูงยิ่งขึ้นไป เช่นความเคารพ ความกตัญญู ความอดทนเสียสละ เป็นตัน
โครงการโรงเรียนรักษาศีล 5 เชิงคุณภาพ ครอบครัวอบอุ่น ด้วย 7 กิจวัตรความดี มีรูปแบบ กิจกรรมและตัวชี้วัดความสำเร็จที่สอดคล้องกับแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของชาติ และสนับสนุน ส่งเสริม พัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21
อย่างไรก็ตาม 7 กิจวัตรความดี เป็นเพียงกรอบแนวทางปฏิบัติ ที่มีความยึดหยุ่น ผู้บริหารสถานศึกษาและคุณครูสามารถวางแผนออกแบบกิจกรรมให้เหมาะสมกับบริบทของโรงเรียนได้ และหากมีการดำเนินการและปรับปรุงอย่างต่อเนื่องจนเป็นระบบที่ยั่งยืน ก็จะเป็นการสร้างสภาพแวดล้อมสังคมที่ดีให้เกิดขึ้นในสถานศึกษา ที่บ้าน และส่งผลไปถึงชุมชนในที่สุด
คือชุดของความดีที่นำมาเรียบเรียงให้เข้าใจง่าย สื่อสารถ่ายทอดต่อง่าย เพื่อมุ่งหวังผลในการนำธรรมะไปสู่ภาคปฏิบัติได้อย่างง่าย ๆ โดยแต่ละข้อจะเกื้อหนุนส่งเสริมซึ่งกันและกัน หากตั้งใจฝึกฝนปฏิบัติจนเป็นนิสัย ก็จะส่งผลให้อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข มีความอบอุ่น มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
7 กิจวัตรความดี ประกอบด้วย กิจวัตรประจำวัน 6 ข้อ และกิจวัตรประจำสัปดาห์ 1 ข้อ ดังนี้
ชั่วโมงสุขจริงหนอ คือ ช่วงเวลาที่สมาชิกมาทำดีร่วมกันหรือแบ่งปันประสบการณ์การทำความดี โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเอาพลังหมู่มาเสริมพลังเดี่ยวในการทำความดี รูปแบบกิจกรรมไม่ตายตัวสามารถ ออกแบบ ปรับเปลี่ยนได้ตามความเหมาะสม แต่มีกิจกรรมหลักที่ควรคงไว้คือ
ซึ่งกิจกรรมชั่วโมงสุขจริงหนอนี้ จะช่วยเสริมสร้างกำลังใจในการทำความดีของสมาชิกให้มีความมั่นคง และ เข้มแข็งยิ่งขึ้นไป อันเป็นการนำหลักธรรมมงคลชีวิต 38 ประการ หมวดแรก ว่าด้วยการฝึกตนให้เป็นคนดีมาสู่ภาคปฏิบัติคือ
1) การไม่คบคนพาล
2) การคบบัณฑิต
3) การบูชาบุคคลที่ควรบูชา
เพราะชั่วโมงนี้สมาชิกจะสนทนากันแต่เรื่องการแก้ไขตนเอง ความรับผิดชอบ การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ จนนำความสุขมาสู่ทั้งตนเองและคนรอบข้าง เสมือนหนึ่งทุกคนฝึกฝนขัดเกลานำเชื้อพาลออกจากตัว นำความเป็นบัณฑิตในตนมาแลกเปลี่ยนกัน พร้อมกับการเรียนรู้ว่าบุคคลใดควรยกย่องบูชาคือเลือกไอดอลหรือต้นแบบเป็น
อันได้แก่ พระสัมมาพระสัมพุทธเจ้า พระสงฆ์ผู้ปฏิบัติดี รวมบุคคลที่ทำความดีมีคุณูปการต่อประเทศชาติหรือต่อโลก แม้กระทั่งเพื่อนร่วมห้องเรียนที่ตั้งใจทำความดี เป็นต้น
โครงการโรงเรียนรักษาศีล 5 เชิงคุณภาพ ครอบครัวอบอุ่น ด้วย 7 กิจวัตรความดี หรือเรียก ย่อ ๆ ว่าโครงการโรงเรียนรักษาศีล 5 เชิงคุณภาพ นี้ คือโครงการที่มีจุดมุ่งหมายจะใช้กรอบแนวคิด เรื่อง 7 กิจวัตรความดีของชมรมบ้านแสงสว่าง ครอบครัวอบอุ่น แห่งประเทศไทย ผสานกับเทคโนโลยีการสื่อสาร อินเทอร์เน็ตและโซเชียลมีเดีย เพื่อสร้างระบบงานขับเคลื่อนศีลธรรมที่เข้มแข็งให้เกิดขึ้นในสถานศึกษาอย่างต่อเนื่องและยั่งยืนจึงก่อให้เกิดการพัฒนานวัตกรรม ดังนี้
โดยมีรูปแบบ กิจกรรมและตัวชี้วัดความสำเร็จที่สอดคล้องกับแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของชาติ และสนับสนุน ส่งเสริม พัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 นอกจากนี้ยังสนับสนุนให้เกิดการดำเนินงานอย่างเป็นระบบด้วยวงจรบริหารงานคุณภาพ (PDCA) ที่ชัดเจนทั้งการบริหารจัดการโครงการ การจัดการเรียนการสอน การพัฒนาคุณภาพผู้เรียน อันจะนำมาซึ่งความมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลตามเป้าหมายที่สถานศึกษากำหนดไว้ โดยสถานศึกษาที่เข้าร่วมโครงการฯจะได้รับประโยชน์ โดยสรุปดังนี้
ประโยชน์ในส่วนของสถานศึกษาและผู้บริหาร
ประโยชน์ในส่วนของครูผู้ประสานงานหรือขับเคลื่อนงานและครูในสถานศึกษา
ประโยชน์ในส่วนของนักเรียน
โดยสรุปแล้วสถานศึกษา ผู้บริหารคณะครู นักเรียนหรือผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการพัฒนาคุณภาพของเด็กและเยาวชนจะได้รับผลประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อม ภาคีเครือข่ายโรงเรียนรักษาศีล 5 เชิงคุณภาพ พร้อมเป็นพันธมิตรเพื่อให้กำลังใจและร่วมสนับสนุน
“เพราะเรามีความเชื่อที่ว่า สถานศึกษาเป็นสถานที่หล่อหลอม บ่มเพาะศีลธรรมให้เกิดขึ้นในตัวเยาวชนได้อย่างดีที่สุด”
1.การตรวจสมุดบันทึกความดีและการเขียนให้คำแนะนำต่าง ๆ ของคุณครู ทำไมการตรวจสมุดบันทึกความดีและการเขียนให้คำแนะนำของครูจึงมีความสำคัญมากเป็นลำดับแรก
เพราะตรวจ จึงต้องเขียน เพราะเขียน จึงต้องคิด เพราะคิด จึงต้องทำ
เพราะแนะนำ จึงได้อ่าน เพราะได้อ่าน จึงปรับปรุง เพราะปรับปรุง จึงภูมิใจ
เพราะภูมิใจ(ในตน) จึงเคารพ(ผู้อื่น) เพราะเคารพ จึงได้ดี
การใช้เวลาเพียงสัปดาห์ละเล็กละน้อย เพื่อตรวจสมุดบันทึกความดี จะสร้างเรื่องที่ยิ่งใหญ่ให้กับชีวิตของใครหลายคน
หมายเหตุ คำแนะนำอ่านบทความเชิงคุณภาพ ถอดรหัสความสำเร็จการใช้สมุดบันทึกความดีสร้างคน...คลิกอ่านรายละเอียด
2.การจัดกิจกรรมชั่วโมงสุขจริงหนอให้มีประสิทธิภาพ
หลักในการดำเนินกิจกรรมให้ประสบผลสำเร็จคือเน้นการมีส่วนร่วมจากนักเรียน สร้างสรรค์บรรยากาศให้เปี่ยมด้วยความสุข สนุก อบอุ่น ประทับใจ และเกิดการนำธรรมะไปสู่ภาคปฏิบัติอย่างแท้จริง หนึ่งในเทคนิคที่ดีคือการใช้คำถาม การใช้คำถามดีจะกระตุ้นให้เกิดความมีส่วนร่วม เมื่อนักเรียนตอบคำถามแล้ว สิ่งที่ครูควรทำคือการต่อยอด ให้คำแนะนำเพิ่มเติม สิ่งที่ไม่ควรทำคือการชี้ขาดว่าคำตอบนั้นผิด ซึ่งจะทำให้เกิดความไม่ชอบใจ และไม่อยากมีส่วนร่วมในครั้งต่อ ๆ ไป
ชั่วโมงสุขจริงหนอ ไม่ใช่ชั่วโมงสอนหรือบรรยาย แต่มีวัตถุประสงค์เพื่อต้องการให้ผู้เรียนทุกคนยกระดับตนเองเป็นส่วนหนึ่งของสภาพแวดล้อมที่ดีให้แก่กันและกัน มีกำลังใจอยากทำความดีเพิ่ม
หมายเหตุ แนะนำให้อ่านเพิ่มเติมบทความ 6 คำถามสร้างทักษะชีวิต
3.การดำเนินการอย่างต่อเนื่อง ทำซ้ำแต่มีรูปแบบกิจกรรมที่เข้มข้นขึ้น
การปรับเปลี่ยนนิสัยไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะเรื่องของความเคยชิน การจะเพาะบ่มนิสัยใหม่ นิสัยที่ดีจำต้องฝืน ต้องฝึกฝน ต้องใช้เวลา ต้องตอกย้ำซ้ำเดิมด้วยกิจกรรมที่เข้มขึ้นในแต่ละภาคเรียน ด้วยเป้าหมายที่สูงส่งขึ้นทั้งในเชิงปริมาณและคุณภาพ เชิงปริมาณคือให้มีจำนวนนักเรียนที่เข้าร่วมโครงการมากขึ้น จาก 1 ห้อง เป็น 1 ชั้นเรียน / จาก 1 ชั้นเรียน เป็น 2 ชั้นเรียน / จาก 2 ชั้นเรียน เป็นทั้งโรงเรียน ในเชิงคุณภาพ นักเรียนที่เข้าร่วมโครงการรอบที่ 2 ขึ้นไป ควรมีกิจกรรมที่เข้มข้นขึ้นเช่น โครงงานที่ทำให้เกิดการทำงานเป็นทีมโดยใช้ 7 กิจวัตรความดีเป็นหลักในการพัฒนาตนเอง จนเกิดภาวะความเป็นผู้นำ คือเป็นผู้นำการทำความดี เป็นผู้นำด้านศีลธรรม
คำอธิบาย
เมื่อสิ้นสุดโครงการแต่ละภาคเรียน
สามารถติดตามอ่านเรื่องราวเปลี่ยนแปลงชีวิต หลังจากทำ 7 กิจวัตรความดีได้ที่นี่ (คลิกที่นี่)
เว็บไซต์ชมรมบ้านแสงสว่าง ครอบครัวอบอุ่น https://www.lighthomeclub.com