ประยุกต์ธรรมะสู่ชีวิตปัจจุบัน: คำสอนจากสุนทรภู่

20 เมษายน 2568

กลอนของสุนทรภู่สอดคล้องกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา โดยเน้นเรื่องประโยชน์ในปัจจุบัน 4 ประการ และหน้าที่ของภรรยา กลอนสอนหญิงของสุนทรภู่ยกตัวอย่างการนำหลักธรรมมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน

 

ประโยชน์ในปัจจุบัน 4 ประการตามหลักพระพุทธศาสนา:

อุฏฐานสัมปทา:

การพัฒนาตนเอง

หมายถึงการหมั่นพัฒนาตนเองทั้งในด้านการเรียนรู้และการทำงาน การมุ่งมั่นในการประกอบอาชีพอย่างสุจริตและตั้งใจเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ช่วยให้บุคคลนั้นสามารถมีชีวิตที่มั่นคงและเติบโตอย่างยั่งยืน

ถึงพร้อมด้วยความหมั่นเพียรในการประกอบการเลี้ยงชีพ, การศึกษาเล่าเรียน และการทำหน้าที่การงานของตน

อารักขสัมปทา:

การรักษาทรัพย์สิน

นอกจากจะรักษาทรัพย์สินที่มีอยู่ไม่ให้สูญเสียแล้ว ยังรวมถึงการป้องกันไม่ให้การงานเสื่อมโทรม เป็นการสร้างความมั่นคงทางการเงินและอาชีพที่มีผลต่อความสงบสุขในชีวิต

ถึงพร้อมด้วยการรักษาทรัพย์ที่หามาได้ด้วยความหมั่นเพียร ไม่ให้เป็นอันตราย, รักษาการงานของตนไม่ให้เสื่อมเสีย

กัลยาณมิตตตา:

การมีเพื่อนดี

การคบค้าสมาคมกับเพื่อนที่ดีมีคุณธรรม เป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยปรับปรุงและพัฒนาพฤติกรรมส่วนบุคคล และยังเป็นการสร้างเครือข่ายสังคมที่มีประโยชน์

ความมีเพื่อนเป็นคนดี

สมชีวิตา:

การใช้ชีวิตตามสมควร

คือการใช้ชีวิตอย่างพอเพียง ไม่หรูหราเกินไปและไม่อดอยากเกินไป สร้างความสมดุลในการใช้จ่าย ทำให้ชีวิตไม่วุ่นวายและห่างไกลจากหนี้สิน

เลี้ยงชีวิตตามกำลังทรัพย์ที่หามาได้ ไม่ให้ฝืดเคืองนัก ไม่ฟุ่มเฟือยนัก

 

     

           ในเรื่องดังกล่าวมานี้ ท่านสุนทรภู่ ก็ได้นำมากล่าวไว้ในวรรณกรรมของท่านว่า

กลอนสุนทรภู่

             “มีสลึงพึงบรรจบให้ครบบาท  
          อย่าให้ขาดสิ่งของต้องประสงค์
          มีน้อยใช้น้อยค่อยบรรจง  
          อย่าจ่ายลงให้มากจะยากนาน
          ไม่ควรซื้อก็อย่าไปพิไรซื้อ  
          ให้เป็นมื้อเป็นคราวทั้งคาวหวาน”
            สุภาษิตสอนหญิง : กลอนสุนทรภู่

 

หน้าที่ของภรรยาต่อสามี:

จัดการงานดี

สงเคราะห์คนข้างเคียง

ซื่อสัตย์ต่อสามี ไม่ประพฤตินอกใจ

รักษาทรัพย์ที่สามีหามาได้

ขยัน ไม่เกียจคร้านในกิจการทั้งปวง

 

สรุปและให้แนวทางปฏิบัติ: ภรรยาพึงมีความรับผิดชอบในการจัดการกับทรัพย์สินและการใช้จ่ายภายในบ้านให้เหมาะสม โดยมีหลักการดังนี้:

จัดการงานบ้านให้เป็นระเบียบ: รักษาความสะอาด และดูแลบ้านให้เป็นที่เรียบร้อย

ความซื่อสัตย์และไม่ประพฤตินอกใจ: รักษาความซื่อสัตย์ต่อสามี และมีความรับผิดชอบในการรักษาความเป็นอยู่ของครอบครัว

ใช้จ่ายอย่างระมัดระวัง: ใช้เงินตามความจำเป็น ไม่ฟุ่มเฟือยและจัดสรรทรัพยากรทางการเงินอย่างมีประสิทธิภาพ

ไม่ใช้จ่ายเกินตัว: หลีกเลี่ยงการซื้อสิ่งที่ไม่จำเป็นหรือมีราคาสูงเกินไป

กล่าวถึงหน้าที่ที่ภรรยาพึงปฏิบัติต่อสามี คือ จัดการงานดี สงเคราะห์คนข้างเคียง สามีดี ไม่ประพฤตินอกใจสามี รักษาทรัพย์ที่สามีหามาได้ไว้ และขยันไม่เกียจคร้านในกิจการทั้งปวง

หน้าที่ของภรรยาต่อสามีตามแนวคิดทางวรรณกรรมไทยโบราณผ่านกลอนของสุนทรภู่ ท่านได้แสดงถึงความคาดหวังสำหรับภรรยาที่จะต้องจัดการงานบ้านและเงินทองให้เหมาะสม ไม่ใช้จ่ายเกินตัว และรักษาความซื่อสัตย์ต่อสามี ซึ่งแสดงถึงความพยายามในการสร้างความมั่นคงและลดความขัดแย้งในครอบครัวตามวัฒนธรรมไทย. 

สรุป

คำสอนของสุนทรภู่ไม่เพียงแต่เป็นการสอนหลักการใช้ชีวิตในรูปแบบที่เข้าใจง่าย แต่ยังช่วยให้เราสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริงในสังคมปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นการใช้ชีวิตอย่างพอเพียง การสร้างความสัมพันธ์ที่ดี หรือ การเตรียมตัวสำหรับสภาวะที่ไม่มีทุกข์ การเรียนรู้และปฏิบัติตามหลักธรรมที่สุนทรภู่นำเสนอจึงเป็นสิ่งที่มีคุณค่าอย่างยิ่งในยุคสมัยใดก็ตาม.

7 กิจวัตรความดีประกอบด้วย

https://www.sila5.com/detail/index2/index

รับชมสื่อต่าง ๆ เกี่ยวกับ 7 กิจวัตรความดีได้ที่

https://sila5.com/media/

บทความที่เกี่ยวข้อง
Facilitation สู่การสร้างห้องเรียนแห่งความสุข: มุมมองจากคุณครูภาคสนาม:
https://sila5.com/blog/blog/detail/var/64w2d4

ครูเสกสันต์ ณ.เชียงใหม่ จากครูดุสู่ครูใจดี : เส้นทางการสร้างห้องเรียนแห่งความสุข
https://sila5.com/blog/blog/detail/var/64w2e4

ครูกาญจนา จารีย์ สอนเด็กให้ทำงานเป็นทีมด้วยผู้นำ 4 ทิศ: จากความเงียบ...สู่พลังแห่งการเรียนรู้
https://sila5.com/blog/blog/detail/var/64x264

ครูถาวร ศรีทุม จากความคาดหวัง สู่ความเข้าใจ : ความสุขของครูที่นักเรียนกล้าเข้าหา
https://sila5.com/blog/blog/detail/var/64w2f4

ครูสมหทัย แคว้นไธสง เปิดประตูสู่ความเข้าใจ : การใช้การฟังเชิงลึกเพื่อเปลี่ยนแปลงห้องเรียน
https://sila5.com/blog/blog/detail/var/64x274

ครูอลิศรา โพธิ์กิ่ง การสร้างภาวะความเป็นผู้นำในรั้วโรงเรียน : เรื่องการสื่อสารที่ดี
https://sila5.com/blog/blog/detail/var/64x284

 

 

#7กิจวัตรความดี #ห้องเรียนแห่งความสุข #เครื่องมือพัฒนานักเรียน #โรงเรียนรักษาศีล5

 

 

---